عامل پایان یافتن آخرین عصر یخبندان

عامل پایان یافتن آخرین عصر یخبندان

گروهی از دانشمندان منبع احتمالی مقادیر عظیمی از دی اکسید کربن که تقریباً 18000 سال قبل به پایان عصر یخبندان منجر شده را پیدا کرده اند. این دانشمندان براساس شواهدی عینی نشان داده اند که در طول آخرین عصر یخبندان، دی اکسید کربن زیادی در بخش های عمیق اقیانوس محبوس بوده و پس از این که این دی اکسید کربن راکد راهی به بیرون پیدا کرده به پایان یافتن عصر یخبندان منجر شده است. مدت ها بود که این موضوع به صورت فرضیه ای مطرح بود. ولی راهی برای اثبات آن پیدا نمی شد.

این گروه از دانشمندان که تیمی بین المللی به رهبری دکتر لوک اسکینر از دانشگاه کمبریج هستند،‌ با کار بر روی رسوبات دریایی ای که از کف اقیانوس منجمد جنوبی به دست آورده اند این فرضیه را اثبات کرده اند. بررسی پوسته های رها شده جانوران ریزی به نام فرامینیفرال اforaminifera راهی بود که این دانشمندان برای اثبات نظریه برگزیدند.

به این ترتیب که آنها با اندازه گیری مقدار کربن 14 موجود در این پوسته های غوطه ور در کف دریا و مقایسه آن با کربن موجود در جو، توانستند طول مدتی که دی اکسیدکربن در اقیانوس محبوس بوده است را پیدا کنند. کربن 14 بعد از گذشت مدت زمانی فاسد می شود و بنابراین کربنی که مدت طولانی تری در عمق دریا محبوس می شود ، حاوی کربن 14 کمتری است. دکتر اسکینر می گوید:«نتایج تحقیق نشان می دهد  که در طول عصر یخبندان گذشته، دی اکسید کربن در حال گردش در آب های عمیق حول قطب جنوب، خیلی طولانی تر از امروز در اعماق آب محبوس بوده است.

آخرین عصر یخبندان مربوط به 20 هزار سال پیش است و این دانمشندان می گویند که فرایندهای ترکیبی خود اقیانوس موجب شده در طول دوره های یخبندان دی اکسید کربن بیشتری در آن محبوس شود.

درسراسر دومیلیون سال گذشته (کواترنری)، زمین به طور متناوب بین عصرهای یخبندان و دوره های بین یخبندان که گرم تر بوده در نوسان بوده است. این دگرگونی ها هم اساساً دراثر تغییرات به وجود آمده در مدار زمین به حول خورشید ایجاد شده است. (تئوری میلانکویک).

اما تغییرات به وجود آمده در مدار زمین تنها به صورت تسریع کننده روندهای عصرهای یخبندان عمل می کرده. به این ترتیب که خورشید به عنوان عاملی مثبت در ایجاد عدم تعادل در انرژی جهانی عمل می کرده است. بروز تغییرات در دی اکسید کربن جو یکی از مهم ترین بازخوردهای مثبت این واقعه بوده. اما آن چه که موجب می شده تا این تغییرات در دی اکسید کربن جو به وجود آید نامشخص باقی مانده بود.

از آن جایی که اقیانوس مخزن بزرگ و پویای کربن است، این ظن وجود داشت که تغییرات در گردش خود اقیانوس باید نقشی اصلی را در این تغییرات بزرگ در میزان دی اکسید کربن جو ایفا کرده باشد. به علاوه، به نظر می رسد که اقیانوس منجمد جنوبی در اطراف قطب جنوب نیز یک مرکز مهم کنش بوده باشد، چراکه این جا جایی است که آب های عمیق اقیانوس می توانسته به سطح دریاها راه یابد و دی اکسید کربن را به جو بفرستد.

به این ترتیب دانشمندان فکر می کنند که دی اکسید کربن زیادی که در طول عصرهای یخبندان در عمق اقیانوس محبوس بوده، به خاطر فرایندهای خود اقیانوس از عمق اقیانوس منجمد بیرون داده شده و به آب شدن جهانی یخ ها در تقریباً هر صد هزار سال یا بیشتر کمک کرده. اگر این تئوری درست باشد در پایان هر عصر یخبندان حجم عظیمی از کربن از اقیانوس به جو انتقال یافته است.

میزان کربنی که به بیرون داده شده تقریباً مساوی با تغییرات در میزان دی اکسید کربنی است که از زمان شروع انقلاب صنعتی به وجود آمده.

اگر این تئوری درست باشد، ما با انتقال حجم  عظیمی از کربن از اقیانوس به جو مواجهیم که در پایان هر عصر یخبندانی به وجود آمده است. این امر باید در غلظت نسبی رادیوکربن (کربن 14) در اقیانوس و جو هویدا باشد.

به این ترتیب با پیدا شدن شواهدی مبنی بر آزادی سریع دی اکسید کربن در پایان عصر یخبندان، این تحقیق نشان می دهد که چگونه چرخه های اقیانوسی بعد از زمان نسبتاً کوتاهی به میزان زیادی تغییر می کند.

این یافته ها بر این واقعیت تأکید می کند که اقیانوس استخری بزرگ و پویا از کربن است. بنابراین پمپ دی اکسید کربن آن به داخل دریاهای عمیق را می توان راه دنبال کردن تغییرات آب و هوایی به حساب آورد. چنین دی اکسید کربنی در نهایت به سطح دریا و بالای آن می رود و این که چه مدت در آن جا باقی می ماند به وضعیت گردش اقیانوس بستگی دارد. همان روندی که در پایان آخرین عصر یخبندان رخ داد.